Bedensel Engelli Bireyler Destek Egitim Programı (SEREBRAL PALSİ);

 

                    Bebeklik döneminde ortaya çıkan ve halk arasında beyin felci olarak da bilinen Serebral Palsi, çocukluk çağında görülen özürlülüğün en büyük nedenini oluşturuyor. Beynin etkilenen bölgesi ve zedelenme derecesine göre her çocuk hastada farklı belirtiler gösterebiliyor. Serebral Palsililerde en sık görülen, tanı koydurucu bulgulardan biri spastisite olurken, bu durum vücudun hareket ve duruş kabiliyetini sınırlandırıyor. Bebeklerde nedensiz çok ağlama görülüyorsa, ellerini başparmakları avuç içinde olacak şekilde yumulu tutuluyor ve açmıyorsa, kol ve bacak hareketlerinde asimetri varsa mutlaka bir çocuk nöroloji bölümüne başvurmak gerekiyor.
Konu Baslıkları
 

* Serebral Palsi hastalıgı nedir?

* Serebral Palsi klinik tipleri nelerdir?

* Serebral Palsi sebepleri nelerdir?

* Serebral Palsi tanısı nasıl konur?

* Serebral Palsi tedavisi nasıl yapılır?

Serebral Palsi hastalıgı nedir?

                    Halk arasında “Beyin Felci” olarak da bilinen Serebral Palsi (SP),  hastanın yaşına göre motor gelişiminin geri kalması, duruşunun ve yürüyüşünün normalden farklı olması ile karakterli hastalıktır. Temel olarak kasların tonusunu, hareketini ve kişinin motor becerileri etkileyen bir problemdir. Vücudun koordineli ve amaçlı bir sekilde hareket etme kabiliyetini engeller.

Serebral Palsi klinik tipleri nelerdir?

                    Serebral Palsi hastalığında beynin etkilenen bölgesi ve zedelenme derecesine göre her çocuk hastada klinik tablo değişkenlik gösterebilmektedir. SP hastalarında en sık görülen, tanı koydurucu belirtilerden birisi, kas tonusunun artmasıdır  (spastisite). Etkilenen vücut bölümlerine göre tiplendirilir: 
 * Spastik hemipleji; Hastaların yüzde 33 ünde görülür, sağ veya sol aynı taraf kol ve bacağın birlikte etkilendiği durumdur.
 * Spastik dipleji; Hastaların yüzde 44 ünde görülür, iki bacağın agırlıklı olarak etkilendiği durumdur.
 * Spastik kuvadripleji; Hastaların yüzde 6 sında görülür, iki kol ve iki bacak birlikte etkilenmiştir.
 * Diskinetik SP; Hastaların yüzde 12’sinde görülür, etkilenen kol ve bacaklar dışında, istem dışı hareketler gözlemlenir.

Serebral Palsi sebepleri nelerdir?

                    Gelişmekte olan beyinde çeşitli nedenlerle oluşan, ancak ilerleyici, kötüye gidici özelliği bulunmayan bir zedelenmedir. Bu beyin zedelenmesinin gebelik döneminde, doğumdan hemen önce, doğum sırasında veya doğumu takip eden 3-5 yıl içerisinde olmuş olması gerekmektedir. Bu dönemlerden sonra oluşan beyin zedelenmeleri SP (Cerebral Palsy) nedeni olarak kabul edilmemektedir.
 
* Gebelik Öncesi Nedenler
-Gebelik öncesinde annenin düşük yapmış olması,
-Yenidoğan bir bebeğini kaybetmiş olması
-Annenin zihinsel özürlü olması
-Annede tiroid hastalığının,  özellikle iyot eksikliğinin varlığı
-Annenin epileptik olması
-Daha önce 2000 gram altında bebek doğurmuş olması
-Önceki çocuğunda motor, zihinsel ve duyusal bozukluğun olması
 
 * Gebelik Süreci
-Çoklu gebelik
-Annenin epileptik olması (nöbet geçirmesi)
-Gebelik toksemisinin varlığı (ayaklarda ödem, hipertansiyon)
-İntrauterin gelişim geriliğinin bulunması
 
 * Doğum Eylemi
-Prematüre doğum
-Bebeğin ters gelmesi
-Doğum asfiksisi
 
 * Doğum Sonrası
-Enfeksiyonlar (uygun koşullarda yapılmayan doğum, doğum sonrası bakım)
-İntrakranial kanamalar (K vitamini eksikliği, K vitamini yapılmasını istememek)
-Sarılık değerinin çok yüksek olması ve takibinin yapılmaması
-Travmalar

Serebral Palsi tanısı nasıl konur?

                    SP tanısı; beklenen zamanda başını dik tutmayan, desteksiz oturmayan, ayakta durması, yürümesi olmayan bebeklerde, öncelikle izleyen, tecrübeli hekimin şüphelenmesi ve yönlendireceği çocuk nöroloji uzmanının muayenesi ve gerekli göreceği tetkiklerin yapılması ile konulur. Uzman bir hekimin ilk muayenesinde, yürüyüşünden bile SP tanısı konulabilirse de, beyin gelişiminin 2 yaşına kadar çok hızlı olduğu, hatta 5 yaşına kadar motor gelişimde çok olumlu gelişmelerin olabileceği göz önüne alınarak, tanı koymakta acele edilmemelidir.
                       Tanı koymak için özel tetkiklerin yapılması gerekmez. Ancak sebebinin,  eşlik edebilecek sorunların belirlenmesi, tedavinin planlanması ve ikinci bebekte tekrarının önlenmesi için bir takım tetkiklerin yapılması gerekebilir. Yapılması gereken tetkiklerin başında beyin gelişimini, zedelenmeyi gösterecek olan beyin manyetik rezonans (MR) görüntüleme yöntemi gelmektedir. Bunun dışında gerekli görülecek kan ve idrar tetkikleri yapılabilir.

Serebral Palsi tedavisi nasıl yapılır?

                    SP tanısı alan hastanın tedavisi, konuyla ilgili branşların ve ailenin desteği ile yapılmakta ve sabırlı olmak gerekmektedir. Tedaviye tanı konulan veya şüphe edilen en erken zamanda başlanmalıdır. Tedavi ile ilgili olarak izleyen hekim yol gösterecek, gerekli gördüğünde;

 

-Çocuk hekimi
-Çocuk gelişim uzmanı
-Sosyal hizmetler uzmanı
-Çocuk nöroloji uzmanı
-Fizyoterapi uzmanı
-Psikiyatri uzmanı
-Ortoz uzmanı
-Ortopedi uzmanından görüş ve destek alınacaktır.

 

                    Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları ve fizyoterapistlerin hastaların uzun sürecek tedavisindeki rolleri çok önemlidir. Sıklıkla kaslarını gevşetmek, fizik tedavisinin daha rahat yapılabilmesi için ağızdan ilaç kullanılması gerekebilir. Özel durumlarda botox tedavisi ve kas gevşetme operasyonları planlanabilir.

* Kaynak Memorial Hastanesi.